کار گاه ترجمه/ اَلدَّرسُ السَّابِعُ:
برای دریافت معنا و مفهوم یک عبارت، لازم نیست که تمامی لغات موجود در آن را قبلاً خوانده باشیم. چه بسا معنای یک کلمه از کلمات هم خانواده ی آن معلوم می شود و یا گاهی قرائنی چون موضوع متن، واژگان مجاور و ..... به فهمیدن معنای متن کمک می کند.به آیات شریفه ی ذیل توجّه کنیم:
? یَمُنّونَ علیک أنْ أسْلَموا، قُل :لا تَمُنّوا عَلىَّ إسلامَکم، بل اللهُ یمُنُّ علیکم أنْ هَدا کُم لِلإیمان?
در این آیه، کلمه « یَمُنّون» برای ما واژه جدیدی است. اما مراجعه ی ذهنی به کلمات هم خانواده ی آن از قبیل؛ «مَنَّ ، مِنّت» ما را راهنمایی می کند که «یَمُنّون» باید به معنی «منّت می گذارند» باشد!
? وُجوهٌ یَومَئذٍ مُسْفِرَةٌ ضاحِکَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ و وجوهٌ یومئذٍ علیها غَبَرَةٌ? کلمات « مُسْفِرَة» و «غَبَرة» دو واژه ی جدید هستند. امّا با توجّه به کلمات «ضاحِکة» و « مُسْتَبْشِرَة» باید دریابیم که معنای «مُسفرة» نیز در همین محدوده است: چهره ی شاد و خندان، خوشحال ، چهره ی باز، و در مورد «غَبَرة» با توجّه به کلمات هم خانواده ی این کلمه از قبیل «غبار» (گرد وغبار) و از طرفی از آن جا که در مقابل «وجوه یومئذٍ مسفرة ....» آمده باید دریابیم که چهره ی «غبرة» مخالف چهره ی نوع اوّل است: ناراحت، گرفته ، غبارآلود و ....
فُکَّ کُلَّ أسیر:آزاد کن هر اسیری را
فَلَک (علم الفلک) :اختر شناسی
قُبِضَ عَلَی:دستگیر شد
قَبَضَ عَلَی (یقبِضُ، قَبْضاً) : دستگیر کرد
قِطَعُ اللَّیل:پاره های شب (قِطَع جمع قِطعة)
کَسَل:تنبلی (مترادف «کَسالة»)
کَفَرَة:کافران (غالباً کفّار برای غیر مؤمنان و کَفَرَة برای ناسپاسان نعمت خداوند به کار می رود.)
کُفُو:همتا، یکسان و برابر (جمع آن « أکفاء»)
کُوِّرَ: تاریک شد
مارِق: از دین برگشته
مُستَبشِرة:خوشحال (مترادف «فَرِحة»)
مُسفِرة:روشن و باز
مُسَیطِرَة:مسلّط
مُظلِم:تاریک(مترادف<ظَلْماء >)
مُعْتدٍ (المُعتدى):تجاوز کار
مَکروب:اندوهگین (مترادف «حزین» و «محزون» متضادّ «فَرِح» و «مسرور» )
مَنَّ (یَمُنُّ، مَنّاً):منّت نهاد
نَبَغَ(ینبُغُ، نَبْغاً):درخشید
هادٍ (الهادى):هدایت کننده
یَومَئذٍ: در آن روز